Bài viết của nhà báo Phạm Tuấn Đạt giúp hiểu rõ hơn về công việc vận hành các sự kiện thể thao trị giá hàng tỷ đô la, diễn ra trong bối cảnh đại dịch Covid đang hoành hành khắp thế giới.

Những chuyến bay quốc tế của Việt Nam được thực hiện phần nào đó giống như cách tổ chức và vận hành các sự kiện thể thao có giá trị hàng tỉ USD diễn ra trong bối cảnh ở châu Âu và Mỹ mỗi ngày có thêm hàng trăm ngàn ca Covid mới.

Một hãng bay cũng giống như một giải đấu. Giải đấu này có sự điều hành và giám sát với các chế tài của các cơ quan nhà nước. Mỗi tổ bay giống như một đội bóng, một thành viên giống như vận động viên. Thế nên hãy thử tìm hiểu xem cách sống chung với Covid của thể thao thế giới ra sao:

Đầu tiên là môn Golf với hệ thống các giải đấu của PGA Tour – một trong những hệ thống thể thao chuyên nghiệp trở lại sớm nhất (tháng 6) sau làn sóng Covid thứ nhất.

Mỗi sự kiện của PGA Tour thường có khoảng 100-120 golfers tham gia. Mỗi golfer lại có thêm một người xách túi (caddy). Nếu tính cả các chuyên gia, nhân viên trong BTC, tình nguyện viên cũng như lực lượng truyền thông (đông nhất là truyền hình), mỗi giải có khoảng 350-500 người.

Ban đầu các giải tổ chức ở Mỹ chỉ đón đa phần các golfer người Mỹ. Sau càng có thêm các golfer đến từ châu Âu và cả châu Á, châu Phi.

Mỗi tuần PGA Tour có ít nhất một giải đấu. Mỗi giải đánh trong bốn ngày chính thức, thêm ngày đánh tập, làm quen sân nữa là năm. 13 tuần đầu tiên kể từ giữa tháng 6 cho tới tháng 10 có tới 14 giải. Toàn bộ các giải đấu đều diễn ra thành công, ngoại trừ một vài ca dương tính, tuy nhiên đều được xử lý kịp thời.

Quy trình chiến đấu với Covid của PGA Tour như thế này:
Toàn bộ gần 500 người tham dự giải trở lại đầu tiên giữa tháng 6 năm nay có mặt ở địa điểm thi đấu ở Texas, tuân thủ quy định giãn cách. Họ được xét nghiệm Covid trước khi được chính thức điền tên tham dự giải với các tư cách khác nhau.

VĐV thì không cần đeo khẩu trang lúc thi đấu. Nhưng toàn bộ gần 400 người còn lại thì bắt buộc. Giữa các Caddie với nhau và với các golfer đều phải giữ khoảng cách trong lúc thi đấu. Phóng viên vốn hạn chế số lượng, họ phải đứng cách 2m khi phỏng vấn VĐV.

Đánh xong giải, VĐV lên những chiếc máy bay được thuê riêng chở họ tới một thành phố khác, để chuẩn bị cho giải tiếp theo. Máy bay cũng tuân thủ giãn cách, chỉ chở 65% số ghế.

Các golfer được chỉ định khách sạn bắt buộc để lưu trú.

Và thành quả của nó là tuyệt vời. Nick Watney là golfer đầu tiên bị phát hiện dương tính sau một ngày thi đấu ở giải RBC Heritage hôm 18/6. Thế nhưng 2 người đánh cùng nhóm với anh này không bị lây nhiễm.

Danh sách sau hơn 5 tháng với gần ngàn golfer khác nhau cũng chỉ có chưa tới 2 chục người dương tính trước trong và sau giải.

Và PGA Tour đã khép lại mùa giải 2020, để mùa 2021 đã bắt đầu từ tháng trước với những hy vọng lớn hơn. Khán giả cũng trở lại ở vài nơi, bất chấp thực tế rằng lúc giải đầu tiên thời Covid nước Mỹ mới chỉ có 2,2 triệu ca, còn giờ nước Mỹ đã có 14 triệu ca và 275 ngàn người chết vì Covid.

Môn thể thao Đua xe Công thức 1 (F1).

Cách nay ít ngày, tay đua xuất sắc nhất lịch sử môn thể thao này Lewis Hamilton dương tính sau chặng đua Bahrain Grand Prix. Hamilton sẽ không được đua chặng tiếp theo, anh phải cách ly 10 ngày. Hamilton sẽ chỉ trở lại sau khi có kết quả âm tính.

Nhưng cuối tuần này, chặng đua tiếp theo của F1 vẫn sẽ diễn ra. Đó là một điều phi thường nếu chúng ta biết rằng hồi tháng 3, mùa giải F1 2020 đã nhận tin sốc khi chặng đua khai màn ở Melbourne đã phải tuyên huỷ 24 tiếng ngay trước giờ đua chỉ vì đúng 1 ca dương tính được phát hiện từ 1 trong số hàng ngàn các nhân viên phục vụ của 10 đội đua.

Số người có mặt trong một chặng đua F1 không kể khán giả gấp 10 lần so với golf, lên tới khoảng 4000 người.

F1 trong cuộc khủng hoảng toàn diện (từ tài chính cho tới thể thao) đã phải tìm ra lời giải để tổ chức được các chặng đua.

Nó có nhiều thách thức hơn, vì ngoài số lượng người đông đảo, các chặng đua lại tổ chức ở các quốc gia khác nhau, đầu tiên là giữa các nước châu Âu, rồi sau đó mở rộng ra các chặng ở Trung Đông.

Nếu như với PGA Tour của môn golf, mỗi VĐV chỉ có thêm một người xách túi. Và dụng cụ của họ cũng chỉ là một túi với 14 cây gậy golf. Thì với F1 là hàng trăm con người đứng sau mỗi đội đua, công việc liên quan chặt chẽ với nhau, từ tổ máy tới thay lốp, hậu cần…

Cách phòng chống dịch của F1 là mỗi đội đua phải chia lực lượng của mình ra thành các nhóm nhỏ. Dù cùng một team, nhưng giữa các nhóm tuyệt đối không được tiếp xúc với nhau. Các cuộc họp được thực hiện trực tuyến.

Nhân lực mỗi đội về sau giảm từ 200 xuống còn 80. Có đội ban đầu chia nhóm tối đa 12 người, về sau giảm xuống chỉ còn 5 người. 12 kỹ sư máy cũng được chia thành 4 đội 3 người. Riêng tay đua thì đơn độc. Nếu 1 người trong nhóm dương tính, cả nhóm sẽ được thay thế bằng nhóm khác.

F1 năm 2020 từ chỗ tưởng như ‘toang’ hoàn toàn, thì đã vượt qua cả kỳ vọng 13 chặng đua để có gần 20 chặng. Những chặng đua như Trung Quốc, Mỹ và Việt Nam thuần tuý bị huỷ do thành phố chủ nhà.

Mùa giải F1 2021 với lịch công bố tháng trước dù vẫn không có Việt Nam, nhưng hứa hẹn gồm 22 chặng sẽ bắt đầu từ Saudi Arabia lần đầu đăng cai.

Bóng đá – giải Ngoại hạng Anh.
Giải đấu này không phải là sự kiện bóng đá đầu tiên trở lại, nhưng tới lúc này vẫn là giải thành công nhất trên khía cạnh sống sót giữa đại dịch.

Nó phức tạp vì đây là môn thể thao đồng đội đối kháng, có khả năng tiếp xúc rất gần về mặt cự ly (dưới 1m50) và kể cả nguy cơ có giọt bắn.

Các cầu thủ là các tuyển thủ quốc gia còn phải trở về đội tuyển của họ với quãng đường di chuyển hàng ngàn dặm giữa các châu lục. Họ từ một khu vực cách ly này chuyển sang một khu vực cách ly khác, với các điều kiện cơ sở vật chất và tính cam kết khác nhau.
Chính vì thế, ngoài việc xét nghiệm thường xuyên và chặt chẽ, Ngoại hạng Anh còn quy định: Chỉ có 110 người tối đa được tiếp cận sân đấu.

Bóng được khử trùng, đặt quanh sân để không phải dùng tới các em bé nhặt bóng. Các cầu thủ khởi động riêng rẽ. 2 đội ra sân cách nhau. Cầu thủ không được khạc nhổ. Cầu thủ dự bị ngồi trên khán đài cách nhau tối thiểu 1m50. Đá xong, cầu thủ cũng không được vật lý trị liệu quá 15 phút.

Các đội di chuyển cũng phải tuân thủ những quy định riêng. Thay vì cả đội trên 1 chiếc xe bus thì sẽ có tới 3 chiếc để giãn cách cho đủ.

Và 92 trận còn lại của mùa giải cũ đã diễn ra suôn sẻ. Rồi 10 vòng đấu mùa mới đã trôi đi trong sự chờ đợi lệnh của chính phủ Anh cho đón khán giả trở lại ở mức độ hạn chế và thử nghiệm bắt đầu ngay từ cuối tuần này.

Sự liên tục là yếu tố sống còn với giải đấu có trị giá bản quyền lên tới 3 tỉ bảng mỗi năm, tạo công ăn việc làm cho hàng 12 ngàn người, góp cho GDP lên tới 7,5 tỉ bảng, và đóng thuế cho chính phủ Anh 3,3 tỉ bảng mỗi năm.

Những quy định chặt chẽ, khoa học và đầy tính kỷ luật của cả ba môn thể thao hoặc giải đấu nói trên vừa mang tính phòng ngừa, vừa để xử lý những rủi ro.

Chẳng ai có thể loại trừ trong mỗi xã hội, mỗi thành phần, hay mỗi tập thể không có những kẻ vô ý thức, những kẻ ngu ngốc hoặc bồng bột.

Như vụ 2 tuyển thủ Anh khi đi du đấu ở Iceland dẫn bạn gái về khách sạn của đội, phá vỡ quy định nội bất xuất ngoại bất nhập của đội tuyển, của Liên đoàn bóng đá Anh và cả UEFA. Nó suýt chút nữa làm đổ bể trận đấu giữa tuyển Anh và Đan Mạch diễn ra sau đó, và thậm chí đe doạ các CLB ở giải Ngoại hạng Anh.

Tham khảo các giải đấu thể thao quốc tế, giờ là lúc chúng ta có cho riêng mình câu trả lời việc Việt Nam đang đứng trước nguy cơ đợt dịch thứ ba có phải là sự cộng hưởng giữa ý thức kém và hệ thống vẫn còn khâu, còn chỗ lỏng lẻo?

Hơn ai hết, những người trong cuộc, những chuyên gia phòng chống dịch là những người rành rẽ nhất về nguy cơ của mỗi chuyến bay nhập cảnh để dồn nguồn lực và tập trung ở đó. Và chúng ta cũng biết, sau những đợt nhập cảnh trái phép đã gây hoạ ở Đà Nẵng, thì mỗi hành khách trở về và mỗi tiếp viên trên các chuyến bay chính ngạch cũng tiềm tàng nhường nào.

Phạm Tuấn Đạt/ NĐĐS