Những kinh nghiệm đầu tư, học hỏi trên sân golf khi làm caddy thời trẻ đã giúp Peter Lynch trở thành một huyền thoại chứng khoán vang danh toàn cầu trong thế kỷ 20.

Là một trong những nhà quản lý quỹ đầu tư huyền thoại tại Hoa Kỳ. Peter Lynch từng được tạp chí TIME vinh danh là “nhà quản lý quỹ giỏi nhất thế giới”. Ông sinh năm 1944 và nghỉ hưu ở tuổi 46. Tài sản của ông hiện khoảng 450 triệu USD và từng quản lý một quỹ đầu tư có tài sản 14 tỷ USD.

Caddy-bệ phóng sự nghiệp

Ngược dòng thời gian, vào mùa hè năm 1954, khi mới 11 tuổi, Peter Lynch bắt đầu làm việc ở vị trí caddy tại sân golf Brae Burn Country Club, thành phố Newton, bang Massachusetts, Mỹ.

Trong suốt nhiều năm sau đó, Peter Lynch dành trọn những kỳ nghỉ hè của mình để cần mẫn phục vụ các thượng đế trên sân golf gần nhà, ky cóp từng đồng để phụ giúp gia đình sau khi cha anh qua đời. ‘Công việc này (caddy) thực sự có ích lợi hơn so với việc bạn vùi đầu vào sách vở’, ông chủ công ty Fidelity nhớ lại tuổi thơ của mình.

‘Là một caddy, chắc chắn bạn hiểu sân golf đang làm việc rõ như lòng bàn tay mình vậy. Bạn có thể đưa ra những lời khuyên hữu ích cho golfer của mình những cách tiếp cận từng hố golf khác nhau. Có nơi nào mà bạn có thể trở thành một ‘cố vấn tin cậy’ cho những nhân vật quyền lực trong xã hội như ở sân golf?’ Peter Lynch đặt câu hỏi.

Sân golf là nơi tụ họp của nhiều doanh nhân và người nổi tiếng. Tại đây, những người ông chủ doanh nghiệp, giới thượng lưu không chỉ chơi thể thao, thư giãn mà còn chia sẻ kinh nghiệm đầu tư với nhau. Tận dụng cơ hội này, Peter Lynch chăm chú lắng nghe, anh tiếp thu những bí quyết, mánh lới kinh doanh của họ. Kể từ đó, anh đã bắt đầu xây dựng nền tảng kiến thức đầu tư cho bản thân.

Lên đại học, Peter Lynch vẫn kiên trì và chịu khó tìm hiểu cách làm giàu. Ông sử dụng học bổng và thu nhập từ việc làm thêm để mua cổ phiếu, đầu tiên là Flying Tiger. Chỉ trong 2 năm, loại cổ phiếu này đã tăng từ 7 USD lên 33 USD.

Lúc này, Peter Lynch bắt đầu bán dần cổ phiếu để kiếm lời, và nhờ có khoản tiền này để tốt nghiệp đại học (năm 1965) và sau đại học (năm 1968). Nhờ thành công đầu tiên, ông nhận ra có một mỏ vàng trên thị trường chứng khoán đang chờ mình khai thác.

Nghề caddy tiếp tục mang đến cho Peter Lynch cơ hội lớn cho sự nghiệp sau này.

Sau khi tốt nghiệp đại học, năm 1966, Lynch được nhận vào làm thực tập tại Fidelity Investments Inc, một ‘ông lớn’ trong ngành tài chính, quản lý đầu tư tài sản tại Mỹ (năm 2020 quản lý khối tài sản tới 4,9 nghìn tỷ USD, đạt doanh thu hơn 20 tỷ USD).

Tất nhiên, Peter Lynch được sự giới thiệu của ‘người quen’ – chủ tịch tập đoàn, D. George Sullivan – ‘khách hàng’ cũ của Peter Lynch khi anh còn làm caddy ở sân Brae Burn.

Đến năm 1969, Peter Lynch trở thành nhân viên chính thức của công ty và kể từ lúc này, con đường công danh đã rộng mở với ông. Năm năm sau Lynch trở thành giám đốc nghiên cứu của Fidelity Investments đến năm 1977.

Kỷ lục ấn tượng nhất mà Peter Lynch đạt được là khi ông trở thành người đứng đầu Quỹ Magallan. Từ một Quỹ đầu tư nhỏ, ít người biết đến, nhưng chỉ hơn một thập kỷ sau, Peter Lynch đã làm được điều phi thường, rung động làng tài chính toàn cầu lúc đó.

Trong vòng 13 năm (1977-1990), tài sản do quỹ mà ông quản lý từ 18 triệu USD đã tăng lên tới 14 tỷ USD (tăng gấp 700 lần), với lãi suất kép trung bình là 29%. Tổng lợi tức đầu tư cao gấp 27 lần, hiệu suất cao gấp đôi hiệu suất của chỉ số S&P 500 so với cùng kỳ. Đây cũng là kỷ lục hiệu suất cao nhất từ trước đến nay.

Để có được thành tựu ‘siêu phàm’ này, dĩ nhiên Peter Lynch phải có những chiến lược của riêng mình. Dưới đây là một số bí quyết của ông.

Sử dụng “Lý thuyết hoa sa mạc”

Peter Lynch có xu hướng chọn những ngành ít được chú ý hơn là những ngành đang hot. Ông tin rằng tốc độ tăng trưởng của những ngành ít được chú ý sẽ chậm hơn. Công ty nào kém cỏi sẽ liên tục bị đào thải, kẻ tồn tại được sẽ phát triển và mở rộng dần trên thị trường.

Lợi nhuận khi đầu tư vào các ngành ít được chú ý sẽ lớn hơn các ngành phổ biến khác. Những công ty “bị lãng quên” này có thể tìm thấy và khai thác thị trường ngành mà các công ty lớn bỏ qua, tạo thành lợi thế độc quyền và phát triển.

“Hoa sa mạc” chính là từ mô tả chính xác những công ty có sức sống bền bỉ, có khả năng sinh tồn, sống sót qua thời kỳ suy thoái và tìm ra lối thoát của riêng mình. Theo Peter Lynch, những công ty này có đặc điểm:
-Tập trung vào các hoạt động chi phí
-Cố gắng tránh vay nợ
-Từ chối chia công ty thành các hệ thống phân cấp
-Nhân viên được trả lương cao và nắm giữ cổ phần của công ty. Do đó, họ sẵn sàng kề vai sát cánh với công ty.

Chọn lĩnh vực bản thân hiểu rõ

Peter Lynch tin rằng, nếu không thể giải thích cho một đứa trẻ 10 tuổi tại sao mình lại đầu tư vào công ty này trong vòng vài phút, bạn không nên mua cổ phiếu của công ty đó.
Ông đưa ra ví dụ: Nhiều người đầu tư vào ngành công nghệ nhưng không hiểu biết mấy về sự phát triển công nghệ, thậm chí còn không biết các khái niệm cơ bản như CPU, tốc độ tính toán,…

Bản thân Peter Lynch cũng chỉ đầu tư vào ngành thực phẩm đông lạnh khi đã hiểu rõ những công ty đó đang tham gia vào loại hình đầu tư nào. Đồng thời, ông cũng hiểu rằng, ngay cả khi người dân gặp khó khăn, chẳng hạn như khủng hoảng tài chính, họ không thể làm gì nếu không có “lương thực”.

Trên thực tế, vị doanh nhân này đã từng kiếm được lợi nhuận gấp 10 lần nhờ đầu tư vào Dunkin’ Donuts.

Bản chất của đầu tư rất đơn giản

Nhiều người ngại đầu tư vì sợ rằng đầu tư liên quan đến các công thức toán học. Theo Peter Lynch cho rằng, những công thức này thực ra không phức tạp chút nào, ai học qua tiểu học cũng có thể tính toán được. Chẳng hạn, chỉ số P/E chỉ đơn giản là giá thị trường của cổ phiếu chia cho thu nhập trên một cổ phiếu.

Nguyên lý đầu tư thật ra khá đơn giản. Mỗi cổ phiếu đều đại diện cho một công ty. Khi một công ty có năng lực hoạt động mạnh thì giá cổ phiếu của nó sẽ tăng và ngược lại.

Bên cạnh đó, các nhà đầu tư không nên nghĩ rằng mình có thể dự đoán chính xác các xu hướng kinh tế trong tương lai, thậm chí là dự đoán lãi suất. Bởi lẽ, điều này là không thể.

Nếu ai có thể dự đoán lãi suất đúng 3 lần liên tiếp, người đó sẽ ngay lập tức trở thành tỷ phú.

Nghiên cứu nghiêm túc về các công ty

Peter Lynch khuyên mọi người không nên đầu tư cho đến khi nắm được các thông tin về triển vọng lợi nhuận, tình hình tài chính, khả năng cạnh tranh và kế hoạch mở rộng của công ty.

Những thương vụ thành công của Lynch bao gồm: Fannie Mae, Ford, Philip Morris, MCI, Volvo, General Electric, General Public Utilities, Student Loan Marketing, Kemper, và Lowe’s.

Các nhà đầu tư nên nghiên cứu kỹ báo cáo tài chính của công ty để thu thập các thông tin cần thiết. Bạn chỉ nên đầu tư sau khi đã thực sự hiểu về công ty đó, thay vì mù quáng làm theo lời khuyên của bạn bè hoặc ý kiến của chuyên gia.

Kiên nhẫn và thận trọng

Theo Peter Lynch, kiên nhẫn và thận trọng là đức tính cần có của một nhà đâu tư giỏi. Để chứng minh, ông đã lấy Walmart làm ví dụ.

Walmart là một trong những công ty lớn nhất thế giới, niêm yết cổ phiếu từ thập niên 70, có hoạt động kinh doanh rất tốt trên thị trường. Dù vậy, Peter Lynch này vẫn khuyên mọi người nên thận trọng và kiên nhẫn khi đầu tư vào doanh nghiệp này. Bạn cần phải xem xét kỹ lưỡng liệu công ty có thể mở rộng hoạt động thành công không, có thiết lập được hệ thống cửa hàng bán lẻ đến tất cả các vùng ở Mỹ không.

Ngoài ra, Peter Lynch cũng cảnh báo đầu tư không phải là đánh bạc, khó có thể kiếm lời trong một khoảng thời gian ngắn. Ngay cả khi bạn đã cân nhắc 10 năm mới tham gia thị trường, hay cổ phiếu bạn mua đem lại lợi nhuận gấp 35 lần trong 10 năm, bạn cũng vẫn phải thận trọng và kiên nhẫn.

Peter Lynch cho rằng đầu tư thực sự là không cần mù quáng chạy theo sự bùng nổ của thị trường, nếu không sẽ dễ mắc bẫy đầu cơ. Chỉ cần nhà đầu tư duy trì sự kiên nhẫn và tiếp tục quan sát thị trường chứng khoán, sớm muộn gì họ cũng tìm được thời điểm thích hợp để tham gia vào thị trường.

Chỉ đơn thuần phân tích giá cổ phiếu là chưa đủ

Theo Peter Lynch, việc luôn theo dõi sự lên xuống của giá cổ phiếu thật ra không có tác dụng gì. Điều các nhà đầu tư cần chú ý là báo cáo tài chính hàng quý của công ty.

Thay vì quá quan tâm đến những biến động giá cổ phiếu trong thời gian ngắn hạn, bạn nên để ý tiềm năng phát triển của công ty mình đầu tư trong 3-5 năm tiếp theo. Nếu nhận thấy công ty có dấu hiệu phát triển chậm lại hoặc tiềm năng xấu đi trong tương lai, bạn nên cân nhắc việc rời đi.

Chuẩn bị tâm lý cho việc thua lỗ

Peter Lynch tin rằng nhà đầu tư nên dùng năm làm đơn vị thời gian cơ bản, không nên bị ảnh hưởng bởi những biến động giá cổ phiếu ngắn hạn. Chừng nào bạn còn nắm giữ cổ phiếu của các công ty nổi bật, thời gian sẽ là người bạn tin cậy nhất.

Ngay cả khi không may gặp thua lỗ, bạn cũng không nên nản lòng. Chẳng nhà đầu tư nào là chưa từng mắc sai lầm. Ông trùm Warren Buffett hay bản thân Peter Lynch cũng có không ít lần gặp thất bại.

Khi còn đi học, thay vì chọn các môn khoa học, toán hay kế toán, Peter Lynch lại chọn những môn học mang tính nghệ thuật, trừu tượng nhiều hơn như lịch sử hay tâm lý học, siêu hình học, triết học và logic. Theo ông, việc lựa chọn những môn học này là một sự chuẩn bị tốt hơn trước khi bước vào thị trường chứng khoán hơn là việc học những môn thuần kinh tế. Bởi lẽ, tất cả những kiến thức toán học cần để tham gia vào thị trường chứng khoán như việc General Electric có bao nhiêu tiền mặt hay có bao nhiêu nợ dài hạn.. thì một đứa trẻ lớp 4 cũng có thể đọc được.

Theo Businesstimes/ TTT