Đông đảo người Việt biết đến golf từ khoảng 30 năm trở lại đây và vẫn coi đây là môn thể thao xa xỉ dành cho người nước ngoài và giới thượng lưu. Cách hiểu như vậy mới chỉ đúng một phần.

Có lẽ không nhiều người biết rằng, golf ở xứ ta đã có lịch sử ngót trăm năm và một trong những người Việt đầu tiên chơi golf cũng là vị Hoàng đế cuối cùng của triều đại phong kiến: Vua Bảo Đại.

Non thế kỷ thăng trầm của Golf Việt

Khác với những môn thể thao khác, golf gắn liền với thân phận của người Việt, nói chính xác hơn là lịch sử hội nhập của người Việt.

Sân golf đầu tiên có mặt tại Việt Nam là sân Đồi Cù ở Đà Lạt, hiện nay sân mang tên Đà Lạt Palace Golf Club. Đây là sân golf đầu tiên tại Việt Nam, được xây dựng từ năm 1930 và gắn liền với nhiều giai đoạn lịch sử thăng trầm của nước nhà.

Vua Bảo Đại, người đầu tiên khởi xướng phong trào golf ở Việt Nam và ông cũng là người đầu tiên sở hữu sân golf này.

Sân do kiến trúc sư người Pháp Louis Georges Pineau lên layout thiết kế

Sử cũ chép: Tháng 6/1922, Vĩnh Thụy được vợ chồng cựu Khâm sứ Trung kỳ là Jean François Eugène Charles nhận làm con nuôi và mang về Pháp học ở trường Lycée Condorcet. Tháng 2/1924, ông về nước để dự Lễ tứ tuần đại khánh của Khải Định, đến tháng 11 năm đó ông trở lại nước Pháp để tiếp tục học trường Hattemer. Ngày 6/11/1925, Khải Định mất, Vĩnh Thụy về nước thọ tang.

Ngày 8/1/1926, khi chưa tròn 13 tuổi, Vĩnh Thụy được tôn lên làm hoàng đế kế nhiệm, ông lấy niên hiệu Bảo Đại. Tháng 3 cùng năm, Bảo Đại trở lại Pháp để tiếp tục du học.

Dẫu xuất thân từ triều đình phong kiến Nho học nhưng do được du học ở Pháp khi còn nhỏ nên Bảo Đại chịu ảnh hưởng sâu sắc của văn hóa phương Tây. Sân golf Đồi Cù được xây dựng nhằm mục đích là làm nơi nghỉ ngơi lý tưởng để chơi golf và ngắm thành phố sương mù. Đà Lạt, nơi được mệnh danh là “Tiểu Paris của Đông Dương” cũng là nơi lý tưởng cho giới chơi golf.

Sân Đồi Cù được xây dựng từ năm 1930 có quy mô 9 hố và được hoàn thiện năm 1935. Sân golf đầu tiên của Việt Nam được thiết kế bởi kiến trúc sư người Pháp Louis Georges Pineau.

Trong bản đồ thành phố Đà Lạt đầu tiên do kiến trúc sư E. Hébrard vẽ vào năm 1923, vị trí cho sân golf đã được đánh dấu, cùng với một đấu trường thể thao phía đối diện hồ nước nhân tạo. Việc xây dựng sân golf cuối cùng đã được quyết định vào đầu những năm 1930 khi Vua Bảo Đại từ Pháp trở về, ông đã khám phá ra môn thể thao này tại thành phố Normandy và khu thượng lưu Senlis-Chantilly ngoại ô Paris.

Đến năm 1945 khi vua Bảo Đại thoái vị, sân golf này bị bỏ hoang. Năm 1950 một vài quan chức Sài Gòn muốn tìm hiểu về bộ môn thể thao golf đã tiến hành cải tạo lại sân golf này. Nhà câu lạc bộ được mở rộng vào giữa thập niên 1960 khi sân golf bắt đầu trở nên phổ biến với quốc tế. Năm 1966, sân golf đón golfer nổi tiếng PGA Tour lúc bấy giờ là Billy Casper (người có 51 danh hiệu PGA Tour, bao gồm 3 major) đến thi đấu.

Năm 1975, sân golf Đồi Cù lại bị bỏ hoang lần thứ hai và tưởng chừng bị chìm trong quên lãng ở thành phố mù sương.

Phải đến đầu những năm 1990, sân golf mới được mở cửa trở lại. Năm 1994, dự án trị giá nhiều triệu đô la nhằm khôi phục và mở rộng sân golf lên thành 18 hố. Câu chuyện sân golf đầu tiên của Việt Nam lúc này đã gắn với một nhân vật đến từ nước Mỹ, người giúp sân golf Đồi Cù được ‘hồi sinh’.

Golf Việt và cuộc phiêu lưu của một doanh nhân lãng tử

Năm 1986, sau nhiều năm theo đuổi nền kinh tế tập trung, Việt Nam đổi mới mở cửa, cùng với việc thừa nhận nền kinh tế thị trường nhiều thành phần là việc ban hành Luật Đầu tư nước ngoài được Quốc hội thông qua vào cuối năm 1987.

Đây được xem là một quyết định lịch sử mang tính mở đường cho dòng vốn đầu tư nước ngoài vào Việt Nam. Luật này đã tạo ra nền tảng pháp lý cho việc hợp tác với nước ngoài, một vấn đề còn rất mới mẻ và xa lạ với Việt Nam ở thời điểm những năm đầu Đổi Mới.

Cũng tại thời điểm đó, một doanh nhân, một kẻ lãng tử phiêu lưu lừng danh ở nước Mỹ, Larry Hillblom (1943-1995) đã đặt chân đến Đà Lạt. Ông là một trong ba người đồng sáng lập đế chế chuyển phát nhanh DHL – viết tắt tên của Adrian Dalsey, Larry Hillblom và Robert Lynn.

Tại Việt Nam, ông đã chi 40 triệu USD để trùng tu khách sạn Dalat Palace và sân golf Đồi Cù. Các khoản đầu tư khác bao gồm: khách sạn Novotel Đà Lạt, Novotel Phan Thiết, Sân golf Ocean Dunes và Khu Căn hộ bên sông Sài Gòn. Kể từ thời điểm đó, sân golf Đồi Cù đã phát triển ngày càng vững mạnh, trở thành một trong những sân golf hàng đầu tại khu vực châu Á.

Khoản đầu tư được Larry Hillblom thực hiện, thông qua một công ty mẹ ở Hong Kong để tránh lệnh cấm vận của Mỹ đối với Việt Nam bởi khi đó hai nước chưa được bình thường hóa quan hệ.

Năm 1993, Larry Hillblom đến Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận và ông rất ấn tượng với cảnh đẹp ở đây. Khi nghỉ lại khách sạn Vĩnh Thủy ông đã gặp cô phục vụ phòng Nguyễn Thị Bé, quê ở Hàm Tân, cô thôn nữ này mới được tuyển vào làm nhân viên buồng khách sạn chưa lâu.

Cô Bé không biết tiếng Anh và Larry cũng gần như không biết tiếng Việt, nhưng vẻ hồn nhiên khờ dại của Nguyễn Thị Bé đã hấp dẫn vị tỷ phú người Mỹ. Sau khi làm việc với chính quyền tỉnh Bình Thuận, Larry quyết định mua lại Khách sạn Vĩnh Thủy và nâng cấp thành khách sạn 4 sao Novotel Phan Thiết. Sau nhiều năm vật đổi sao dời, khách sạn này gần đây nhất mang tên Ocean Dunes Resort, nằm ngay sát bãi biển, giữa thành phố Phan Thiết.

Cũng để thỏa mãn niềm đam mê của mình, Hillblom đầu tư xây sân golf Phan Thiết (Ocean Dunes – sân golf do Sir Nick Faldo thiết kế đầu tiên tại Việt Nam) với đẳng cấp quốc tế bao quanh khách sạn này. Đây là sân golf thứ hai được đầu tư ở Việt Nam.

Sân golf Phan Thiết hiện nằm ngay ngã tư hai con đường đẹp nhất thành phố này là đại lộ Nguyễn Tất Thành và Tôn Đức Thắng, sát bãi biển Đồi Dương – bãi tắm công cộng lớn nhất Phan Thiết. Giờ đây, khi thành phố phát triển mạnh về phía Bắc, nơi đây được xem là “khu đất vàng” của Phan Thiết với giá đất cao ngất ngưởng và dĩ nhiên sân golf này đã biến mất từ lâu trên bản đồ golf Việt Nam sau khi bị chuyển đổi mục đích sử dụng.

Quay trở lại câu chuyện của tỷ phú Larry Hillblom. Việc đầu tư vào khách sạn và sân golf ở Phan Thiết của Larry Hillblom chưa sinh lãi ngay nhưng mối tình của doanh nhân người Mỹ thì đã có kết quả. Cô Bé đã sinh cho ông một cậu con trai vào năm 1994 mang tên Nguyễn Bé Lory.

Là người giàu năng lượng, thông minh, hào hoa, Hillblom có máu say mê golf và các trò chơi mạo hiểm, đặc biệt là các loại máy bay du lịch. Ngoài mấy chiếc Cessna 4 chỗ ngồi, Beachcraft 8 chỗ ngồi, ông còn sở hữu một chiếc thủy phi cơ kiểu Catalina, mà ông đặt tên là “con ong biển”.

Chính chiếc thủy phi cơ này đã vùi ông cùng một người bạn và viên phi công xuống vùng biển Anatahan vào ngày 21/5/1995, khi ông trên đường từ Saipan đến đảo Pagan để xem… núi lửa phun. Máy bay cất cánh, lượn mấy vòng quanh đảo nhưng vì thời tiết xấu nên phải quay về và gặp nạn.

Tìm kiếm suốt một tuần lễ, nhân viên cứu hộ chỉ vớt được xác bạn ông và viên phi công. Còn Hillblom thì mãi mãi biến mất để lại khối tài sản khổng lồ gồm cổ phiếu, tiền mặt, đồ cổ và nhiều bất động sản khác cùng với đó là cuộc tranh chấp pháp lý kéo dài cả chục năm sau mới có cơ hội khép lại.

Sau khi tỉ phú Larry qua đời, tại Mỹ đã có một cuộc chiến về pháp lý với sự tham gia của hàng trăm luật sư tham gia để giành quyền thừa kế cho các con rơi của tỉ phú Larry tại Đông Nam Á. Cuối cùng chỉ có bốn trong tám đứa trẻ được chính thức công nhận là con ruột của ông Larry gồm Nguyễn Bé Lory, người Việt Nam và ba cậu bé người Philipines. Cuối năm 2015, Nguyễn Bé Lory sau khi đủ 21 tuổi đã được hưởng gia sản lên đến 90 triệu USD. Lần về Việt Nam gần đây, Lory và mẹ cũng đã ghé thăm khách sạn nơi người cha vắn số của anh đã bỏ tiền ra đầu tư.

Kể từ khi vị tỷ phú qua đời, sân golf Phan Thiết rộng hơn 62 ha đã hai lần bị đổi chủ. Tháng 11/2013, Tập đoàn Rạng Đông đã mua lại sân golf trên. Đến đầu tháng 12 năm đó, tập đoàn Rạng Đông đã gửi văn bản xin UBND tỉnh Bình Thuận cho phép chuyển đổi sân golf Phan Thiết làm khu đô thị. Tháng 3/2014, sân golf bị chấm dứt hoạt động. Việc phá sân golf để xây dựng khu đô thị gây xôn xao dư luận một thời gian dài.

Việt Nam- điểm đến của du lịch golf

Khi tôi ngồi viết những dòng này thì tại Lễ trao giải thưởng Golf thế giới lần thứ 8 (World Golf Award – WGA) diễn ra tại Park Hyatt Dubai, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE), Việt Nam được công nhận là Điểm đến Golf tốt nhất thế giới và châu Á năm 2021. Đây là giải thưởng uy tín nhất trong lĩnh vực golf trên thế giới, thuộc hệ thống giải thưởng World Travel Awards.

Đây là lần thứ 2 Việt Nam vinh dự nhận giải thưởng Điểm đến Golf tốt nhất thế giới (2019, 2021) và năm thứ 5 liên tiếp được công nhận là Điểm đến Golf tốt nhất châu Á (2017-2021) của Giải thưởng Golf thế giới. Vượt qua các điểm đến rất mạnh khác như Mỹ, New Zealand, Trung Quốc, Hàn Quốc, Thái Lan, Indonesia và Malaysia, điểm đến golf tại Việt Nam với hạ tầng dịch vụ sang trọng, đẳng cấp, tiêu chuẩn quốc tế đã thu hút và nhận được sự đánh giá cao của du khách khi đến chơi golf kết hợp nghỉ dưỡng.

Hơn 30 năm mở cửa, hội nhập quốc tế, người Việt từ chỗ quê mùa, khờ dại không biết đến golf là gì nay đã trở thành điểm đến của các golfer quốc tế. Golf từ chỗ bị ghẻ lạnh, phân biệt đối xử nay đã trở thành môn thể thao, không chỉ thu hút hàng trăm ngàn lượt người chơi mà còn có thể mang lại những lợi ích kinh tế – xã hội qua việc đóng góp cho ngân sách, giải quyết công ăn việc làm và thu hút khách du lịch cao cấp.

Theo thống kê từ Hiệp hội Du lịch Golf Việt Nam – VTGA, trong năm 2019 , Việt Nam đón 3 triệu lượt khách chơi golf, trong đó có 1,5 triệu khách quốc tế và 1,5 triệu khách nội địa, doanh thu khoảng 4.500 tỷ đồng. Riêng quý I/2020, lượng khách và doanh thu vẫn tăng khoảng 10% so với cùng kỳ, trước khi ngành golf chịu ảnh hưởng của dịch Covid 19. Du lịch golf đang sở hữu nhiều cơ hội phát triển khi lượng người chơi tăng mỗi năm. Hiện nay, đã có hơn 50.000 người Việt và 20.000 người nước ngoài sinh sống tại Việt Nam chơi golf. Ngành golf đang mở ra cho du lịch Việt Nam cơ hội rất lớn để phát triển trong tương lai.

Còn tiếp…

Phan Thế Hải